Verslag Symposium 2024
“Sultans Trail: Close Encounters of East and West”
Symposium in Kroatië, 25 oktober 2024
De Academische Raad van de Sultans Trail stelt zich ten doel kennis over een breed
palet aan onderwerpen te verzamelen en te verspreiden ten behoeve van de
reizigers die de route gebruiken en voor andere belangstellenden.
Symposia zijn één van de middelen die daarvoor geschikt zijn.
Het allereerste symposium werd eind augustus 2022 gehouden in Haarlem, de
vestigingsplaats van de stichting. Oud-minister Jan Pronk trad op als dagvoorzitter.
De uitvoering werd als succesvol gewaardeerd. Enthousiaste deelnemers uit
Zuidoost-Europa, met name uit Balkanlanden, hielden een pleidooi voor een vervolg
in hun regio. Het bestuur van de Sultans Trail vond dat een goed idee.
Een heel museum als partner
Er werd gekozen voor Kroatië als volgende locatie, met het gemeentemuseum van
het stadje Ilok als partner. De route van de Trail komt langs dat museum. Het was
bij reizigers al bekend als pleisterplaats en omdat het een vrij unieke collectie
Ottomaans erfgoed beheert. Het museum is gevestigd in een voormalig kasteel, dat
over de Donau uitziet.
Het museum heeft bovendien bijzondere banden met een hotel-restaurant complex,
een beroemde “winery”, en heeft het gemeentehuis als buren; samen een prachtig
complex op een heuvel boven de Donau.
Het museum zette zich volledig in, zowel met de locatie als het voltallige personeel.
De gemeentelijke raadzaal, die wij mochten gebruiken, was wel wat aan de kleine
kant.
Maar het kleinere aantal deelnemers bleek ook een voordeel. De bijeenkomst kreeg
daardoor een “workshop-karakter”, met enthousiaste discussies.
De dagvoorzitter
Daan Everts, gepensioneerd senior diplomaat van Nederland, trad op als
dagvoorzitter. Everts heeft als ambassadeur gediend in verschillende landen, maar
ook lange tijd als
NL-vertegenwoordiger in organisaties als de VN, EU, OSCE en NATO, waarbij hij op
verschillende plaatsen optrad als “Head of Mission”. Ook in conflictgebieden zoals
ex-Joegoslavië, waartoe ook Kroatië behoorde.
Programma
Het programma werd uitgevoerd zoals in de vorige Nieuwsbrief en de website
vermeld:
https://sultanstrail.org/symposium-2024.
De hoofdindeling van het programma bestond zoals in Haarlem uit twee delen. In de
ochtend “algemene” onderwerpen, op het terrein van cultuur, geschiedenis en
geopolitieke situatie van de regio waar de route door loopt.
De historicus Trvtko Jakovina voorzag ons van de hoofdlijnen van de geschiedenis
2
van de regio, vanaf de Eerste Wereldoorlog tot nu. Damir Jurić spitste dat toe op
Kroatië in relatie tot Europa en de verhouding tussen het Ottomaanse Rijk en het
Westen, met een oproep om weer bruggen te slaan, zoals destijds de fysieke
Ottomaanse brug over de Donau.
Maar het Ottomaanse erfgoed wordt volgens Aleksandra Terzic op veel plaatsen in
de Balkan regio en Oost-Europa genegeerd of zelfs vernietigd. Haar pleidooi is om
die eeuwenlange geschiedenis óók recht te doen en zoveel mogelijk te verbinden
met ander erfgoed.
In de middag ging het vooral over “slow tourism”, zoals de Sultans Trail. Over
voordelen en beperkingen daarvan, en over beleid voor de toekomst.
“Toerisme met een missie” is immers ook een devies voor de Sultans Trail.
Voordrachten van Miloš Ničić over de relaties tussen toerisme en thema’s als
“Vrede” en “Cultuur” en van Irena Mikulić (Prodi) over sociaal gemotiveerde reizen
van en voor jongeren betraden dat pad.
Sultans Trail bestuurder Max Smits schetste voor de deelnemers de ontwikkeling en
huidige stand van zaken van de Sultans Trail.
Een discussie over de merites van Culturele Routes leidde tot de opvatting dat de
Sultans Trail goed kan voldoen aan de criteria voor erkenning door de Raad van
Europa.
Waarvan acte !
De middag eindigde met de visie van Mirella Sidro, Duitse journalist uit Sarajevo, op
recente ontwikkelingen van reizen in de regio en met een virtuele reis langs de
Donau met Sabine Geller, hoofdredacteur van Donau-Connect.
Het gezelschap kreeg tenslotte een uitgebreide rondleiding door het museum,
verzorgd door Maja Barić.
Heel bijzonder dat zo’n kleine stad zoveel archeologische en historische artefacten in
de eigen omgeving kon verzamelen.
Evaluatie en vervolg
De voormalige Joegoslavische oorlog van de jaren negentig, die men wel zou willen
vergeten, maar die nog steeds – soms heftige- ressentimenten oplevert kon toch
aandacht krijgen via twee bijdragen.
Eén spreker keek terug naar de periode van die oorlog en de rol van samenwerking
voor vredeswerk daarbij met externe organisaties, zoals de Raad van Europa,
Nederlandse en Belgische gemeenten en de Nederlandse vredesbeweging (IKV van
Mient-Jan Faber en Pax Christi).
De genoemde club Prodi organiseerde direct na de oorlog uitwisselingsreizen van
jongeren uit verschillende conflictgebieden.
Die organisatie was ons getipt door “Pax for Peace”.
Enkele conclusies uit de evaluatie door het bestuur van de Trail:
- het was een geslaagd symposium, zowel wat betreft de inhoud als de PR-functie
voor de Sultans Trail; met aanbevelingen uit een aantal voordrachten kan goed
worden gewerkt; - de ervaringen met twee symposia tonen duidelijk aan dat dit een erg goed middel is
3
om de doelstellingen van de Trail te dienen en bekendheid te stimuleren bij reizigers
en anderen; daarmee doorgaan voor alle landen van de Trail is een aanbeveling.
Het vervolg
- Het symposium 2025 zal worden georganiseerd in Nis (Servië), 5-7 september
2025. - Er wordt beoogd om een activiteit te organiseren met de huidige partners in Ilok, ter
gelegenheid van de festiviteit van 500 jaar gemeente Ilok, ook in 2025; - Aanbevolen wordt om te komen tot een neerslag van de opgedane kennis op het
terrein van Ottomaans erfgoed; in theorie verdient die een wijdere verspreiding dan
alleen in eigen kring; - Journaliste Mirela Sidro zal met haar geliefde E-auto de Sultans Trail volgen en
over interessante plaatsen verslag doen. In elk geval in het magazine “Donau
Connect” en via “MDR-Fernsehen” (een Tv-zender in het oosten van Duitsland),
waarvoor ze correspondent is; - de Academische Raad blijft samenwerken met de redactie van het magazine Donau
Connect en met een wijdere kring van organisaties die zich voor de regio van deze
rivier interesseren. Tijdens de voorbereiding van het symposium is al contact gelegd
met het Danube Museum in Esztergom (Hongarije) en het Danube office in Ulm; - Een persoonlijk initiatief, dat kan leiden tot voor de Sultans Trail interessant
materiaal, is het plan van Daan Everts om langs de route bezoeken te brengen aan
Joodse en Roma/Sinti gemeenschappen.
Ton Waarts
Academische Raad
Symposium Sultans Trail 2024, Ilok, Kroatië
Selectie van enkele foto’s
Beraad over uitvoering Programma tussen Daan Everts en Ton Waarts
Foto’s van het museum, de omgeving met de Donau, straatbord voor bij de camping
Opnames in het auditorium van het Gemeentemuseum